Wezwanie na ćwiczenia wojskowe są co do zasady obowiązkowe i pracodawca jest zobligowany zwolnić pracownika z pracy. Jak należy rozliczyć czas takiej nieobecności? Czy pracownikowi przysługuje wówczas urlop wypoczynkowy? Czy czas ćwiczeń wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze? Odpowiedź na te i wiele innych pytań, które zadają sobie pracodawcy po otrzymaniu wezwania pracownika w celu odbycia ćwiczeń wojskowych, w niniejszym wojskowe – jakich pracowników można na nie wezwać?Od 24 marca 2015 roku poszerzony został katalog osób, które mogą zostać wezwane w celu odbycia ćwiczeń wojskowych. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 11 lutego 2015 roku w sprawie wprowadzenia obowiązkowych ćwiczeń wojskowych na ćwiczenia wojskowe mogą zostać wezwani:żołnierze rezerwy i osoby przeniesione do rezerwy niebędące żołnierzami rezerwy posiadające nadane przydziały mobilizacyjneżołnierze rezerwy i osoby przeniesione do rezerwy niebędące żołnierzami, którym planuje się nadać takie rezerwy jest osoba, która została przeniesiona do rezerwy po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej, natomiast osoba przeniesiona do rezerwy niebędąca żołnierzem rezerwy to osoba zdolna do służby wojskowej, lecz która jej nie odbyła i została przeniesiona do rezerwy. Od 24 marca 2015 roku na ćwiczenia wojskowe może zostać powołany każdy Polak do 50. roku życia zdolny do służby – zarówno ten, który odbył służbę wojskową, jak i ten, który w wojsku w ogóle nie był. Ćwiczenia wojskowe mogą być:jednodniowe;krótkotrwałe – trwające nieprzerwanie do 30 dni;długotrwałe – trwające nieprzerwanie do 90 dni;rotacyjne – trwające łącznie do 30 dni i odbywane z przerwami w określonych dniach w ciągu roku rozliczyć okres odbywania ćwiczeń wojskowych w ewidencji czasu pracy?Na czas odbywania przez pracownika ćwiczeń wojskowych pracodawca powinien udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego. Mówi o tym wprost art. 124 Ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, w którym czytamy:„Pracodawca udziela pracownikowi powołanemu do odbycia ćwiczeń wojskowych, pełnienia okresowej służby wojskowej lub terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie urlopu bezpłatnego na okres trwania tych ćwiczeń lub służby. W czasie trwania urlopu bezpłatnego, […] pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia”.Urlop bezpłatny w celu odbycia ćwiczeń wojskowych istotnie różni się od zwykłego urlopu bezpłatnego, gdyż czas jego trwania wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, np. prawo do:urlopu wypoczynkowego;nagrody jubileuszowej;dodatku nie musi także składać wniosku o urlop bezpłatny, jak ma to miejsce w przypadku urlopu bezpłatnego z art. 174 Kodeksu pracy (dalej jako kp).W wydanym pracownikowi świadectwie pracy należy pamiętać, aby wskazać odpowiednią podstawę prawną takiego urlopu bezpłatnego, czyli art. 124 Ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej bezpłatny w celu odbycia ćwiczeń wojskowych należy wpisać w świadectwie pracy z podaniem odpowiedniej podstawy prawnej, aby kolejni pracodawcy czy też instytucje, np. ZUS, mieli informację, że okres tego urlopu wlicza się do stażu pracy, w odróżnieniu od zwykłego urlopu bezpłatnego udzielanego na podstawie art. 174 kp. Szczególne uprawnienia pracowników w okresie odbywania ćwiczeń wojskowychPracownik odbywający ćwiczenia wojskowe jest także pod szczególną ochroną Kodeksu pracy. Podobnie jak kobiety w ciąży, osoby na urlopie macierzyńskim i ojcowskim, czy też pracownicy w okresie ochronnym, którym brakuje mniej niż 4 lata do emerytury, w czasie urlopu bezpłatnego udzielonego w celu odbycia ćwiczeń wojskowych pracownikowi:nie można wypowiedzieć umowy o pracę;nie wolno zmienić jej warunków, np. zmniejszyć etatu, zlikwidować dodatku funkcyjnego;należy zagwarantować powrót na to samo stanowisko, które zajmował te nie obowiązują w sytuacji:ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy;zwolnienia dyscyplinarnego pracownika;powołania do ćwiczeń wojskowych trwających 1 odbywania ćwiczeń wojskowych może zostać także uznany za okres pracy w szczególnych warunkach, gdyż jak wskazał w swoim wyroku z 19 maja 2016 roku Sąd Najwyższy, II UK 275/15:„[…] zalicza się pracownikowi jako okresy pracy w szczególnych warunkach okresy odbywanych przez niego ćwiczeń wojskowych jako żołnierz rezerwy, jeżeli powrócił do uprzednio wykonywanej pracy w szczególnych warunkach”. Jeżeli pracownik pracujący w szczególnych warunkach zostanie wezwany na ćwiczenia wojskowe, okres tych ćwiczeń jest wliczany do okresu pracy w szczególnych warunkach, o ile pracownik wróci do pracy w szczególnych warunkach. Ma to niebagatelne znaczenie dla uprawnień emerytalnych, gdyż za pracę w szczególnych warunkach należy się emerytura wcześniejsza niż wynika z powszechnego wieku na ćwiczenia wojskowe a wynagrodzenie Mimo że okres urlopu bezpłatnego w celu odbycia ćwiczeń wojskowych wlicza się do stażu pracy, za okres ten pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie. Pracownikowi zamiast wynagrodzenia należy się świadczenie pieniężne rekompensujące mu utratę wynagrodzenia związaną z wezwaniem do odbycia ćwiczeń wojskowych. Szczegółowe zasady przyznawania i wypłaty świadczeń znajdują się w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 25 sierpnia 2015 roku w sprawie sposobu ustalania i trybu wypłacania świadczenia pieniężnego żołnierzom rezerwy oraz osobom przeniesionym do rezerwy niebędącym żołnierzami rozporządzeniu czytamy, że:świadczenie rekompensujące wypłaca się żołnierzowi za okres odbytych ćwiczeń wojskowych;liczba dni odbytych ćwiczeń wojskowych potwierdza dowódca jednostki wojskowej, wystawiając stosowne zaświadczenie;okres odbytych ćwiczeń wojskowych stanowi suma dni odbytych ćwiczeń liczona od dnia stawienia się na ćwiczenia do dnia zwolnienia z po powrocie do pracy powinien przedstawić pracodawcy zaświadczenie dowódcy jednostki o liczbie dni odbytych ćwiczeń. Na tej podstawie pracodawca jest zobowiązany wystawić pracownikowi zaświadczenie o kwocie dziennego utraconego wynagrodzenia w związku z odbytymi utraconego wynagrodzenia stanowi kwota miesięcznego wynagrodzenia pracownika podzielona przez 21 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń o rekompensatę wraz z zaświadczeniem o utraconym wynagrodzeniu i o liczbie odbytych dni ćwiczeń wystawionym przez dowódcę jednostki pracownik powinien złożyć do prezydenta lub burmistrza miasta albo wójta gminy w miejscu, w którym pracownik wezwany na ćwiczenia wojskowe może zostać z nich zwolniony?Wezwanie na ćwiczenia wojskowe nie oznacza, że bezwzględnie musi się na nie stawić. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 15 czerwca 2015 roku w sprawie ćwiczeń wojskowych wskazuje, że w razie:śmierci najbliższego członka rodziny obłożnej choroby zaistnienia innych szczególnie uzasadnionych okolicznościdowódca jednostki może zwolnić osobę odbywającą ćwiczenia wojskowe przed ich zakończeniem lub też wojskowy komendant uzupełnień może zwolnić żołnierza rezerwy albo osobę niebędącą żołnierzem z ćwiczeń wojskowych przed ich wezwanie pracownika do odbycia ćwiczeń wojskowych stanowi dla pracodawcy niemałe wyzwanie. Musi on wiedzieć, jak w takiej sytuacji postąpić. Najważniejsze to udzielić pracownikowi w odpowiedni sposób urlopu bezpłatnego, który w odróżnieniu od kodeksowego wlicza się do stażu pracy, czy też wystawić odpowiednie zaświadczenie o utraconym dochodzie. Pracodawca musi pamiętać, że w okresie ćwiczeń wojskowych pracownik jest pod ochroną, a gdy będzie mu wystawiać świadectwo pracy, zapis o urlopie bezpłatnym udzielonym na ćwiczenia wojskowe musi się na nim znaleźć wraz z odpowiednią podstawą prawną jego udzielenia.