Informacje o materiale Data dodania: Grupa docelowa: Nauczyciele przedmiotowi, Dyrektorzy Forma materiału: Film lub webinariumEtap edukacyjny: Klasy 1-3 Klasy 4-6 Klasy 7-8 Szkoła ponadpostawowaWybór przedmiotu: Przedmioty artystyczne (muzyka, plastyka, technika), Przedmioty zawodowe, Przyroda, Wiedza o społeczeństwie, Wychowanie fizyczne, Biologia, Geografia, Chemia, Edukacja wczesnoszkolna, Etyka i religia, Fizyka, Godzina wychowawcza, Historia, Informatyka, Język obcy, Język polski, MatematykaObszary: Pomagaj się uczyćTagi: Cele lekcji, Informacja zwrotna, Motywacja, Uczenie się, Metody nauczaniaTematy: Ocenianie kształtujące Opis materiału „OK zeszyt” przeznaczony jest dla nauczycieli i nauczycielek, którzy poszukują sposobu na to, aby uczniowskie zeszyty nabrały dla uczniów i uczennic realnego znaczenia w procesie uczenia się. By były narzędziem, które wspiera i pomaga się uczyć, miejscem notatek i jednocześnie formą dokumentacji procesu uczenia się. „OK zeszyt” to fenomenem ostatnich lat, o którym z dumą możemy powiedzieć, że stał się odpowiedzią na to, jak w prosty sposób zaangażować uczniów do świadomej nauki. Tajemnica zeszytu jest niezwykle prosta – oddanie zeszytu w ręce ucznia i pozwolenie, aby to on – z nauczycielem w roli partnera – został autorem wszystkiego, co w tym zeszycie można odnaleźć. Zeszyt ten pokochali wszyscy – i uczniowie, i nauczyciele. Dla uczniów stał się ich ulubionym sposobem na przyjemną naukę, a dla nauczycieli realną pomocą w pracy. Post Views: 73 Podobne materiały Scenariusz lub ćwiczenie Ćwiczenie „Żywność a konflikty zbrojne” Konflikty zbrojne zawsze negatywnie wpływają na produkcję żywności. W dzisiejszym zglobalizowanym świecie skutki konfliktów odczuwają nie tylko Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Ćwiczenie „Niezależność czy zależność energetyczna?” Dostęp do taniej energii jest kluczową kwestią w rozwoju gospodarki. Większość państw europejskich opiera swoją energię na Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Ćwiczenie „Prawo humanitarne w czasie wojny?” Konflikty zbrojne na przestrzeni wieków zawsze wiązały się z cierpieniem ludności cywilnej. Po zakończeniu II wojny światowej Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Ćwiczenie „Co Europa może zyskać dzięki migracjom?” W wyniku zbrojnej agresji Rosji na Ukrainę doświadczamy zjawiska migracji na skalę niespotykaną w Polsce od połowy Zobacz Film lub webinarium Przygotowanie lekcji, gdy w klasie są uczniowie, którzy... Uczniowie i uczennice, którzy uczą się w zrozumiałym dla siebie języku, są bardziej zaangażowani i robią to Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Scenariusz zajęć na godzinę wychowawczą, etykę, filozofię: „Z... Scenariusz składa się z 5 aktywności, które nawiązują - bezpośrednio lub pośrednio - do animacji filmowej "Z Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Gra o samorządności uczniowskiej Scenariusz gry na temat samorządności uczniowskiej i zaangażowania w życie szkoły. Zobacz Film lub webinarium Woda to życie Zobacz Publikacja Młody Obywatel. Uczniowskie projekty na rzecz społeczności lokalnej. Przewodnik dla nauczycieli i nauczycielek jak krok po kroku realizować projekt uczniowski na rzecz społeczności lokalnej. Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Moduł 7 kursu ,,Młodzi Przedsiębiorczy” dla nauczycieli 7 moduł kursu Młodzi Przedsiębiorczy dotyczący tego, jak podsumowywać działania projektowe Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Moduł 6 kursu ,,Młodzi Przedsiębiorczy” dla nauczycieli 6 moduł kursu Młodzi Przedsiębiorczy dotyczący tego, jak być przedsiębiorczym i działać na rzecz innych. Zobacz Scenariusz lub ćwiczenie Moduł 5 kursu ,,Młodzi Przedsiębiorczy” dla nauczycieli 5 moduł kursu Młodzi Przedsiębiorczy dotyczący tego, jak założyć i prowadzić NGO. Zobacz Biblioteka materiałów Zobacz inne obszary naszych działań

Chciałam zaproponować nauczycielom pracę z uczniami wykorzystującą ocenianie kształtujące (OK). Mamy nową propozycję - OK zeszyt. Nie jest to nic nowego, tylko nowe jest połączenie oceniania OK i zeszytu uczniowskiego. Pomysł OK zeszytu ma już 1,5 roku. Zaczęliśmy od akcji na Facebooku, gdzie powstała grupa OKzeszyt. Zaproponowaliśmy nauczycielom wybór elementów oceniania kształtującego i stosowanie ich w zeszytach uczniów. Pomysł okazał się bardzo trafiony. Pospolite ruszenie na Facebooku sięga obecnie kilku tysięcy ochotników. Przez te 1,5 roku nauczyliśmy się wiele. Wiemy co „pracuje”, wiemy jak warto propozycję przekazać uczniom i ich rodzicom, wiemy, co warto zrobić, aby się przygotować. Ale przede wszystkim dowiedzieliśmy się, jak taka prosta sprawa jak zeszyt może pomoc nauczycielowi nauczać, a uczniowi uczyć się. Teraz, gdy myślę o OK zeszycie to nasuwa mi się słowo PARTNERSTWO. OK zeszyt jest zeszytem ucznia, a nie nauczyciela, a to co w nim będzie, jest ustalone razem z uczniami. Na początku próbowaliśmy z nauczycielami różne wersje OK zeszytowe, teraz skłaniamy się do drogi stopniowej - prowadzonej od celów lekcji, kryteriów sukcesu do lekcji i zadania edukacyjnego, po refleksję uczniowską i podsumowanie. Potem proponujemy dołączyć inne elementy oceniania kształtującego - takie które pomogą uczniom lepiej się uczyć. Dzięki OK zeszytowi uczeń się uczy, a nie jest nauczany i to jest sedno idei OK zeszytu. Zmienia to również podejście nauczyciela do nauczania, wymaga od niego większego przygotowania, ale również daje mu szansę na towarzyszenie uczniowi w procesie uczenia się i zdejmuje tę krępującą odpowiedzialność pt. „Ja go muszę nauczyć”. Nauczyciel przechodzi na inną pozycję – „Ja mu pomagam się uczyć”. Zachęcam nauczycieli do wypróbowania pracy z OK zeszytem. Zdecydowanie lepiej jest to robić w grupie nauczycieli uczących tego samego przedmiotu i wymieniających się doświadczeniami. Dlatego proponuję kurs internetowy na ten temat. W II edycji kursu organizowanego przez Szkołę Uczącą Się zaczynającej się już 15 maja 2017 r. postanowiliśmy przygotować się jeszcze w tym roku szkolnym do prowadzenie OK zeszytu od września. Przygotowaliśmy materiały i filmy o ocenianiu kształtującym, prezentujące zdjęcia i doświadczenia innych nauczycieli. Zapraszamy wszystkich nauczycieli, nie tylko tych, którzy są zawansowani w ocenianiu kształtującym. Poprzez OK zeszyt można nauczyć się oceniać kształtująco. Od września 2016 na kurs internetowy zapisało się blisko 700 nauczycieli. Teraz zaczynamy II edycję kursu, na którą chciałam zaprosić chętnych. Formularz zgłoszeniowy dostępny jest na stronie: Chcielibyśmy stworzyć małe grupy nauczycieli jednego przedmiotu, które będą miały okazję spotkać się również osobiście na spotkaniach regionalnych prowadzonych przez opiekuna małej grupy, czyli tak zwaną Okejkę. Dlatego zapraszamy chętnych nauczycieli z odpowiednich przedmiotów i w odpowiednich regionach, tam gdzie mamy doświadczoną Okejkę. Kurs potrwa od maja 2017 roku do lutego 2018 roku. W ramach kursu uczestnicy otrzymają materiały, filmy, okejkowe pomoce dydaktyczne, możliwość udziału w webinariach i spotkaniach regionalnych oraz opiekę doświadczonego w OK zeszycie nauczyciela uczącego tego samego przedmiotu. Myślę, że propozycja jest bardzo aktualna w okresie zamieszania, jakie mamy w edukacji. Nasza uwaga jest teraz odciągana od najważniejszego zadania stojącego przed szkołą - Jak dobrze uczyć?. OK zeszyt może działać tak, jak mistrz Wojciech Młynarski śpiewał: „Róbmy swoje”. OK zeszyt jest jedną z najlepszych metod ułatwiających naukę. Jest miejscem, w którym zebrane są najważniejsze informacje z danego działu. Utrwalenie wiadomości z OK zeszytem jest o wiele łatwiejsze niż nauka z książką, ponieważ wszystkie wiadomości zebrane są w jednym miejscu. Dzięki łatwym sposobom prowadzenia OK zeszytu nie jest to męczące ani czasochłonne. Mapa myśli oraz refleksja, która także znajduje się w tym zeszycie jest zbiorem informacji na jednej stronie. Z mojego punktu widzenia taka rzecz jak OK zeszyt jest bardzo pożyteczna dla uczniów. (Karolina, uczennica Gimnazjum w Zespole Szkół w Łęgu Probostwie) Zainteresowanym polecamy następujące webinaria: Refleksja Informacja zwrotna Cele i kryteria sukcesu w nauczaniu (edukacja wczesnoszkolna) Cele i kryteria sukcesu w edukacji od klasy IV szkoły podstawowej wzwyż Jeżeli chodzi o OK zeszyt uważam, że nam rodzicom daje obraz tego jak dziecko pracuje na zajęciach, na co należy zwrócić uwagę podczas pracy z dzieckiem (staranność, estetyka oraz rozumienie i wykonywanie poleceń zgodnie z kryteriami). Dla mojego syna OK zeszyt jest w pewnym stopniu samooceną, ponieważ potrafi sam ocenić swoją pracę. Myślę, że jest to fajny pomysł na uczenie samokrytyki i sposobów uczenia się. (rodzic ucznia w Szkole Podstawowej nr 3 w Sulechowie) Notka o autorce: Danuta Sterna – matematyczka, pracowniczka naukowo-dydaktyczna Politechniki Warszawskiej (1974-1986), od 1990 roku nauczycielka matematyki w szkołach publicznych i niepublicznych, autorka publikacji dla nauczycieli i materiałów metodycznych, trenerka programu Szkoła Ucząca Się, kierowniczka Akademii SUS prowadzącej szkolenia dla nauczycieli, autorka książki „Ocenianie kształtujące w praktyce”. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie –

Ocenianie kształtujące jest koncepcją prowadzenia i ciągłego doskonalenia procesów uczenia się i nauczania w szkole zmierzającą do tego, by ich wynikiem były wartościowe, szkolne doświadczenia uczniów i uczennic. Ocenianie kształtujące stanowi całościową koncepcję pracy szkoły i wszystkich toczących się w niej procesów. Rozumiane jest jako: kultura pracy szkoły, sposób planowania i realizowania działań edukacyjnych i strategia pracy nauczycieli i nauczycielek i dyrektora. OK w "Szkole uczącej się" Ocenianie kształtujące w programie Szkoła ucząca się ma już ponad 20 lat. W ciągu tych dwóch dekad nasze myślenie o ocenianiu kształtującym ewoluowało, zmieniało się pojmowanie jego roli – od edukacyjnej nowinki po całościową koncepcję pracy szkoły. Korzyści ze stosowania oceniania kształtującego Szkoły stosujące ocenianie kształtujące postrzegane są jako pozytywne, wspierające środowisko uczenia się, w którym uczniowie stają się samodzielni i odpowiedzialni, nie boją się jasno komunikować swoich potrzeb i wątpliwości oraz rozwijają ważną dla ich przyszłości kompetencję – uczenie się. DOWODY SKUTECZNOŚCI OK Zapoznaj się z dowodami skuteczności. KORZYŚCI DLA SZKOŁY Sprawdź, jakie korzyści daje ocenianie kształtujące. Ocenianie kształtujące krok po kroku Ocenianie kształtujące to niejako edukacyjna filozofia wspierająca warsztat pracy każdego nauczyciela. Z założenia dąży do wysokoefektywnej praktyki szkolnej i budowania pozytywnych doświadczeń o tym, od czego zacząć stosowanie oceniania kształtującego. Jak wprowadzać ocenianie kształtujące? Praktyczne wskazówki dla nauczycieli, którzy chcą wprowadzić ocenianie kształtujące do swojej praktyki. Wskazówki dla dyrektora - wprowadzanie OK w szkole Osobista opowieść dyrektorki, która ocenianie kształtujące wprowadziła do zarządzanej przez siebie szkoły. Moi uczniowie w końcu wiedzą, po co się uczą. Emilia Karwat, nauczycielka matematykiuczestniczka kursu “Ocenianie kształtujące” Okazało się, że ocenianie kształtujące wcale nie jest takie trudne. Dominik Sudoł, nauczyciel historiiuczestnik warsztatu “Ocenianie kształtujące w pracy nauczyciela” Ocenianie kształtujące zwróciło moją uwagę na to, jak i jakie zadania proponuję moim uczniom - kryteria sukcesu weszły na stałe do mojego warsztatu pracy. Kamila Kosior, nauczycielka biologiiuczestniczka warsztatu “Ocenianie kształtujące w pracy nauczyciela” To, co proponuje ocenianie kształtujące pomogło mi lepiej prowadzić lekcje. Edyta Mrugała, nauczycielka j. angielskiegouczestniczka kursu “Ocenianie kształtujące” Poprzedni Następny Szczególnie polecamy Zeszyt pomaga (się) uczyć OK zeszyt jest odpowiedzią na to, jak zaangażować uczniów do świadomej nauki. Tajemnica zeszytu jest prosta – to oddanie zeszytu w ręce ucznia. OK Zeszyt Przeznaczony jest dla nauczycieli poszukujących sposobu na to, aby uczniowskie zeszyty nabrały realnego znaczenia w procesie uczenia się.

Już przed tym, gdy pojawiła się pilna potrzeba wynikająca z tego, że rodzice pozostali z dziećmi i ich edukacją w domu powstał w Centrum Edukacji Obywatelskiej pomysł uczenia metodą OK zeszytu poza tradycyjnymi lekcjami w szkole. Chcieliśmy wtedy zachęcić rodziców, opiekunów, nauczycieli świetlic do prowadzenia z uczniami zeszytu, który nazwaliśmy „OK zeszytem wakacyjnym”. Jednakże nazwa nie miała dosłownie odnosić się do wakacji – to pewnego rodzaju symbol. Chcieliśmy dobitnie zaznaczyć, że nie jest to zeszyt prowadzony podczas lekcji. Pomysł OK zeszytu wakacyjnego, który przedstawiamy w materiale, by zainspirować rodziców do samodzielnej pracy z dziećmi w domu, jest naszym zdaniem możliwy do wykorzystania podczas zdalnego nauczania przez nauczycieli i nauczycielki. Może być on szczególnie trafiony w sytuacji, gdy uczniowie znają już OK zeszyt, ponieważ pracowali z nim wcześniej na lekcji. Możliwa jest też praca z nim bez wcześniejszego takiego doświadczenia. Jak stworzyć OK zeszyt? Dobrowolny wybór tematu Osoba dorosła (D) opiekująca się młodym człowiekiem (M) pyta go o jego zainteresowania – Co Cię interesuje? Jakie zagadnienia chciałbyś poznać lepiej? Młody człowiek odpowiada: Ostatnio interesowały mnie gwiazdy. Cel i kryteria (D): A co Cię w tym interesuje i dlaczego? Co konkretnie chciałbyś wiedzieć? Młody człowiek (M) określa swój cel i kryteria sukcesu, czyli – co będzie wskaźnikiem, że cel udało się osiągnąć. Na przykład: Poznam mapę nieba, którą mogę zobaczyć w nocy. Moje kryteria sukcesu: Będę znał nazwy konstelacji widocznych nocą z mojego okna. Będę umiał ocenić (w przybliżeniu) odległość gwiazdy od powierzchni Ziemi. Będę znał historie powstawania gwiazd. Będę wiedział dlaczego i jak różni się mapa gwiazd widziana z różnych miejsc na Ziemi. Założenie OK zeszytu (D): Podejdźmy do tego systematycznie. Co powiesz o tym, aby zapisać Twoje oczekiwania? Załóżmy zeszyt do zapisywania Twojej drogi poznawania gwiazd. Młody człowiek przeznacza na zapisywanie zeszyt, który tytułuje „OK zeszyt poznawania gwiazd”. Zapisuje w nim cele i kryteria sukcesu. Ozdabia swój zeszyt według własnego pomysłu. Praca z OK zeszytem Dorosły i Młody wspólnie zastanawiają się, co można byłoby zrobić, aby osiągnąć założone kryteria. Zadają sobie pytania: Z jakich źródeł można skorzystać? Kogo zapytać? Co powinno znaleźć się w zeszycie?. (M) decyduje, (D) może tylko pomagać w planach. OK zeszyt należy całkowicie do (M), nie jest przez (D) oceniany, (D) ma wgląd w niego jedynie wtedy, gdy (M) chce mu go pokazać. Powstaje plan działań, który zostaje również zapisany w OK zeszycie wraz z planowanym harmonogramem. (M) może korzystać ze wskazówek (D), ale może też sam chcieć planować i realizować swój OK zeszyt. Rola (D) polega na docenianiu osiągnięć (M), służeniu mu pomocą i wskazówkami. (M) i (D) umawiają się na „stop-klatki”, podczas których omawiane są wpisy, wklejki i refleksje (M) na temat gwiazd. Omawiane są sukcesy w osiąganiu założonych kryteriów i następne kroki. (M) zapisuje swoje refleksje. (D) może, jeśli (M) zechce, zapisać również swoje docenienia i wskazówki. Może to być informacja zwrotna w dwóch punktach: Co już zostało zrobione? Co jeszcze pozostało do zrobienia i ewentualne wskazówki, jak to zrobić Szata graficzna i zawartość zeszytu jest sprawą młodego człowieka. Podsumowanie Powstaje OK zeszyt na temat gwiazd. Kończy się podsumowaniem pracy i samooceną oraz pytaniem – co udało się osiągnąć? Taki OK zeszyt zostaje z (M), który może do niego sięgać, chwalić się nim i go uzupełniać. Jak widzimy realizację tego pomysłu w zdalnym nauczaniu? Poinformowanie uczniów o pomyśle Należy przedstawić uczniom program, który powinien być zrealizowany z danego przedmiotu np. do wakacji. Zadanie nie musi być powiązane z realizacją programu. W obecnej sytuacji staramy się przecież o to, aby uczniowie w ogóle chcieli z nami zdalnie współpracować. Dajemy uczniowi wybór – pozwalamy mu na zastanowienie się nad tym, czym chce się zająć. Propozycje można ująć w postaci przygotowanych przez nauczyciela pytań kluczowych, które zainteresują uczniów. Przykład: biologia, klasa VI. Koronawirus przeszkodził nauczycielowi w zapoznaniu uczniów z tematami: „Gady, Ptaki”. Nauczyciel proponuje uczniom do wyboru cztery pytania kluczowe, którymi mogą się zająć w swoich OK zeszytach: Dlaczego gady mogą żyć na pustyni, a płazy nie mogą? Jakie są różnice w budowie jaszczurek, żółwi, węży i krokodyli oraz w środowiskach ich życia? Dlaczego ptaki potrafią latać? Dlaczego ptaki wędrują,? Które gatunki opuszczają Polskę, a które do niej przylatują na zimę? Indywidualna praca z uczniem Pytamy ucznia o cel i kryteria związane z wybranym przez niego tematem. W razie potrzeby dajemy propozycje i wskazówki. Jest to praca indywidualna i pomnożona przez liczbę uczniów – dla nauczyciela może być wyczerpująca. Jeśli jest prowadzona mailowo lub telefonicznie, to jej czas się skraca. Uczeń zakłada zeszyt Zeszyt może być rzeczywisty – uczeń przesyła nauczycielowi zdjęcia lub skany stron lub wirtualny – uczeń przesyła nauczycielowi zeszyt drogą mailową lub zamieszcza go w chmurze. Po określeniu przez ucznia zadań i skonsultowaniu ich z nauczycielem (czy prowadzą do osiągnięcie celu), uczeń pracuje nad realizacją zadań i w określonych terminach konsultuje swoją pracę z nauczycielem (mailowo lub telefonicznie). Jeśli kilku uczniów wybierze ten sam temat, to można pracować wspólnie, wzajemnie się inspirując. Nauczyciel może wtedy przesyłać sukcesywnie prace pomiędzy uczniami lub zrobić spotkanie na Skypie z grupą uczniów. Możliwa jest wtedy ocena koleżeńska. Ważne są uwagi i docenienia ze strony nauczyciela. Podsumowaniu pracy ucznia Przede wszystkim ważna jest własna samoocena ucznia. Może w niej pomóc informacja zwrotna od nauczyciela lub ocena koleżeńska. Najważniejsza jest jednak refleksja samego ucznia na temat tego, czego się nauczył. Ta metoda jest użyteczną bez względu na wiek ucznia. Jeśli uczeń jest w klasie początkowej, to można zaangażować rodziców, a jeśli jest to uczeń licealny, to można z nim pracować nad tym, co tak naprawdę go interesuje, a to gwarantuje sukces.

Idea oceniania kształtującego (OK) dotarła do Polski w 2002 r. z Wielkiej Brytanii, gdzie stwierdzono, że tego typu podejście skutecznie podnosi efektywność nauczania w szkole. Czym zatem jest i na czym polega ocenianie kształtujące Ocenianie kształtujące to sposób pracy nauczyciela i uczniów, który polega na systematycznym pozyskiwaniu informacji o przebiegu procesu uczenia się. Dzięki niemu nauczyciel może modyfikować dalsze nauczanie i dawać uczniom informację zwrotną pomagającą im w nauce. Celem oceniania kształtującego jest pomaganie uczniom w uczeniu się, a nie realizowanie programu. Kiedy proces uczenia się jest efektywny Według prof. Geralda Hüthera, specjalisty w dziedzinie neurobiologii, proces uczenia się staje się efektywny wtedy, gdy to uczeń jest odpowiedzialny za naukę i ukierunkowanie swojego rozwoju. Rolą nauczyciela zaś powinno być udzielanie uczniowi wsparcia oraz monitorowanie jego postępów. Metoda OK jest jednym ze sposobów realizacji tego założenia. Co wpływa na poprawę wyników nauczania Prof. John Hattie, zajmujący się procesami edukacyjnymi, przeanalizował około 50 tys. badań, które objęły ponad 200 mln uczniów. Porównywał efekty różnych działań podejmowanych w nauczaniu w celu poprawy wyników i ułożył je na jednej skali, aby odpowiedzieć na pytania: Co i w jakim stopniu wpływa na uczenie się uczniów? Co ma istotny wpływ na ich osiągnięcia? Najlepsze rezultaty przynoszą: monitorowanie nauczania, eksponowanie celów lekcji i kryteriów sukcesu, przekazywanie informacji zwrotnej oraz pozytywne relacje nauczyciel‑uczeń. Te wszystkie aspekty można znaleźć w ocenianiu kształtującym. Według opisanych wyżej badań zadania domowe mają znikomy wpływ na poprawę procesu uczenia się, a głęboki sens ma skoncentrowanie wysiłków na tym, aby uczeń wynosił jak najwięcej wiedzy i umiejętności z lekcji. Prof. Hattie nazywa ten pożądany stan widocznym uczeniem się (ang. visible learning). Twierdzi, że istnieje praktyka nauczania, a nie teoria nauczania, ponieważ nie ma jednego przepisu na nauczanie i uczenie się. Co jest podstawą OK OK jest starannie przemyślanym systemem pedagogicznym. Wymaga zmiany organizacji procesu nauczania akceptowanej również przez uczniów. Nie polega na dodaniu kilku nowych technik do warsztatu nauczyciela, nie jest też zbiorem gadżetów pedagogicznych. Jego podstawą jest pięć filarów – strategii, które określają cel stosowania OK. Wszystkie strategie OK są ze sobą powiązane, uzupełniają się i stanowią drogowskazy do skutecznego nauczania i uczenia się. Jakie są strategie OK STRATEGIA 1. CELE I KRYTERIA SUKCESU Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu. Nauczyciel stosujący pierwszą strategię OK powinien dbać o to, aby uczniowie podczas lekcji znali jej temat, cele oraz kryteria sukcesu. Czym są kryteria sukcesu? Najprościej rzecz ujmując: to, po czym można poznać, że cel lekcji został zrealizowany. Dobrą praktyką jest podanie uczniom gotowych materiałów do wklejenia do zeszytu (zawierających: temat lekcji, cele i kryteria sukcesu; przykład: tabela 1.). Ponadto nauczyciel powinien się upewnić, czy uczniowie rozumieją przedstawione cele i kryteria, a w toku lekcji powracać do nich, aby sprawdzić stopień ich realizacji. Kryteria sukcesu służą również do podsumowania lekcji, a jednocześnie stanowią wytyczne do ustalenia, jaki materiał będzie podstawą sprawdzianu. Cele i kryteria sukcesu przedstawia się z perspektywy ucznia, dlatego zawierają sformułowania typu: wyjaśnię, opiszę, wskażę. Tabela 1. Temat, cel oraz kryteria sukcesu sformułowane dla wybranych lekcji chemii w klasach 7 i 8 szkoły podstawowej Lp. Temat lekcji Cel lekcji w języku ucznia Kryteria sukcesu w języku ucznia 1. Jak są zbudowane atomy 1. Opiszę budowę atomów różnych pierwiastków chemicznych. 2. Poznam pojęcia: liczba atomowa, liczba masowa. 1. Opisuję położenie w atomie protonów, neutronów, elektronów. 2. Określam rodzaje ładunków elektrycznych oraz masy protonu, neutronu, elektronu. 3. Ustalam liczbę protonów, neutronów i elektronów w atomach różnych pierwiastków chemicznych na podstawie liczb atomowej i masowej. 4. Zapisuję liczby atomową i masową pierwiastka chemicznego na podstawie informacji o liczbie protonów, neutronów i elektronów w jego atomach. 2. Jak są rozmieszczone elektrony w atomach 1. Zapiszę rozmieszczenie elektronów w powłokach elektronowych. 2. Podam liczbę elektronów zewnętrznej powłoki elektronowej pierwiastków chemicznych grup 1.,2. oraz 13.–18. układu okresowego. 1. Podaję liczbę powłok elektronowych w atomie oraz liczbę elektronów zewnętrznej powłoki elektronowej dla pierwiastków chemicznych grup 1., 2. oraz 13.–18. układu okresowego. 2. Rysuję modele atomów pierwiastków chemicznych o liczbie Z wynoszącej od Z = 1 do Z = 20. 3. Wskazuję elektrony zewnętrznej powłoki elektronowej i podaję ich liczbę dla atomów różnych pierwiastków chemicznych. 4. Rozpoznaję nazwę pierwiastka chemicznego na podstawie rozmieszczenia elektronów w jego atomie (przedstawionych na rysunku, modelu). 3. Odczyn roztworu Poznam pojęcia odczyn roztworu oraz pH oraz ich znaczenie w przyrodzie i życiu codziennym. 1. Wyjaśniam, co to jest odczyn roztworu i od czego on zależy. 2. Wymieniam trzy rodzaje odczynu roztworów. 3. Podaję przykłady roztworów o odczynach: zasadowym, kwasowym i obojętnym. 4. Definiuję, co to jest pH, i określam zakres wartości pH. 5. Określam zakres wartości pH dla roztworów o odczynach: kwasowym, zasadowym i obojętnym. 6. Określam doświadczalnie wartość pH w dowolnym roztworze, a na tej podstawie ustalam rodzaj odczynu. 4. Kwas etanowy czyli kwas octowy Poznam budowę, właściwości i zastosowania kwasu octowego. 1. Zapisuję wzory strukturalny i półstrukturalny; podaję nazwy systematyczną i zwyczajową kwasu karboksylowego zawierającego dwa atomy węgla. 2. Wymieniam właściwości fizyczne i chemiczne kwasu etanowego. 3. Opisuję sposób przeprowadzania reakcji chemicznych kwasu etanowego z wodorotlenkami, tlenkami metali i metalami; zapisuję obserwacje i formułuję wnioski. 5. Zapisuję równania reakcji chemicznych zachodzących podczas przeprowadzonych doświadczeń. 6. Zapisuję równanie dysocjacji jonowej kwasu etanowego. 7. Wymieniam zastosowania kwasu octowego. 5. Cukry czyli węglowodany Poznam występowanie, budowę, właściwości, podział, znaczenie biologiczne i zastosowania cukrów. 1. Wymieniam nazwy cukrów prostych i złożonych. 2. Zapisuję wzory sumaryczne glukozy i fruktozy. 3. Omawiam rolę biologiczną glukozy w procesach odżywiania i oddychania. 4. Wymieniam właściwości fizyczne oraz zastosowania glukozy i fruktozy. 5. Wymieniam właściwości fizyczne i zastosowania sacharozy. 6. Wymieniam produkty spożywcze, w których występują skrobia i celuloza. 7. Podaję wzory sumaryczne skrobi i celulozy. 8. Wymieniam właściwości fizyczne oraz zastosowania skrobi i celulozy. 9. Wykonuję i opisuję doświadczenie, w którym wykazuję obecność skrobi w różnych produktach spożywczych. Pobierz cele lekcji i kryteria sukcesu dla klasy 7 Pobierz cele lekcji i kryteria sukcesu dla klasy 8 STRATEGIA 2. DIALOG Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań przynoszących informacje, czy i jak uczniowie się uczą. Lekcja, na której nauczyciel stosuje drugą strategię OK, jest dialogiem pomiędzy nauczycielem a uczniami. Nauczyciel zadaje pytania, które stymulują ciekawość uczniów oraz zachęcają ich do rozważań i poszukiwania odpowiedzi. Zalecane jest zadawanie zadań mających na celu odświeżenie wiedzy i odwołanie się do informacji, które uczniowie już posiedli. Są to pytania odwołujące się do porównań oraz wyszukiwania różnic i podobieństw. Na tym etapie można także tworzyć mapy myśli. STRATEGIA 3. INFORMACJA ZWROTNA Trzecia strategia to udzielanie uczniom informacji zwrotnej (IZ). Aby ocena pracy ucznia mogła być przez niego wykorzystana w procesie uczenia się, powinna mieć formę wyczerpującego komentarza. Informacja zwrotna zawiera odpowiedzi na cztery pytania: Co uczeń zrobił dobrze? Co należy poprawić? Jak należy to poprawić? Jak uczeń ma się dalej rozwijać? Informacja zwrotna powinna się odnosić do wcześniej ustalonych kryteriów sukcesu. Wówczas daje uczniom możliwość racjonalnego kształtowania własnej strategii uczenia się oraz poczucia odpowiedzialności za swoje osiągnięcia. STRATEGIA 4. WSPÓŁPRACA UCZNIÓW CZYLI WZAJEMNE NAUCZANIE Sprawianie, aby uczniowie mogli wzajemnie korzystać ze swojej wiedzy i swoich umiejętności (wzajemne nauczanie). Człowiek najlepiej uczy się w grupie – to stwierdzenie jest podstawą czwartej strategii OK. Uczniowie uczą się od siebie nawzajem, uczą się także współpracy (szczególnie podczas pracy metodą projektu), a nauczyciel daje im czas na dyskusję i wspólne ustalanie odpowiedzi. Rozmowa uczniów o tym, czego się uczą, wiąże zdobywaną wiedzę z tym, co już wiedzą i umieją, pomaga im więc lepiej zrozumieć nowe zagadnienia. W ramach czwartej strategii stosuje się ocenę koleżeńską. Na podstawie poznanych wcześniej kryteriów uczniowie przekazują sobie informacje zwrotne o wykonanej pracy. STRATEGIA 5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Wspomaganie uczniów, aby stali się autorami procesu swojego uczenia się. Elementy piątej strategii OK to działania motywujące uczniów, budowanie zainteresowania nauczanymi zagadnieniami, wskazywanie przydatności nauczanych treści w życiu codziennym, odnoszenie poznanych treści do otaczającego świata, zapraszanie do współpracy rodziców, zachęcanie uczniów do stosowania samooceny. Może to być zadawanie pytań kluczowych, czyli takich, które w ciekawy sposób pokazują szerszy kontekst tematu (np. Jak odróżnisz wodę destylowaną od wody mineralnej? albo Kwasy - sprzymierzeńcy czy wrogowie?). Jakie korzyści może przynieść stosowanie OK W każdej grupie uczniów istnieją trzy światy: publiczny, którym zarządzają nauczyciele, półprywatny świat relacji rówieśniczych oraz prywatny świat umysłu ucznia. Nauczyciel nie widzi i nie jest świadom około 70% tego, co zachodzi między uczniami. Stosowanie strategii oceniania kształtującego pozwala mu zmniejszyć ten dystans dzięki: monitorowaniu efektów nauczania, poprawie relacji nauczyciel-uczeń, wzrostowi motywacji, a w konsekwencji poprawie wyników nauczania. OK zmienia relacje pomiędzy nauczycielem a uczniami; wszyscy pracują nad tym, aby nauka była bardziej skuteczna. Dzięki OK uczniowie przyjmują odpowiedzialność za swoje uczenie się; ta umiejętność będzie im potrzebna w przyszłości, ponieważ człowiek uczy się przez całe życie. W ten sposób system nauczania zbliża się do idei Alberta Einsteina, który twierdził, że: nauka w szkołach powinna być prowadzona w taki sposób, aby uczniowie uważali ją za cenny dar, a nie ciężki obowiązek. Do stosowania oceniania kształtującego, w szczególności do udzielania uczniom informacji zwrotnej, zobowiązują nauczycieli w Polsce rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej: – z dnia 3 sierpnia 2017 r. (poz. 1534) na temat oceniania uczniów (§ 12. Ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć); – z dnia 16 sierpnia 2017 r. ( w sprawie wymagań wobec szkół, wskazujące na informację zwrotną, która pomaga uczniowi uczyć się i planować swój indywidualny proces uczenia się. Bibliografia Hattie John, Widoczne uczenie się dla nauczycieli, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2015. Marzano Robert J., Sztuka i teoria skutecznego nauczania, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2012. Sterna Danuta, Ocenianie kształtujące w praktyce, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2008. Sterna Danuta, Uczę się uczyć, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2016. [dostęp [dostęp [dostęp

Innowacja organizacyjno-metodyczna prowadzona na wybranych zajęciach edukacyjnych przez nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w okresie potrzeby wprowadzenia innowacji pedagogicznej We współczesnej szkole istnieje potrzeba wprowadzenia zmian, które pójdą w parze z potrzebami młodego pokolenia, rynku pracy, samorozwoju. Stąd też konieczność wprowadzenia na zajęciach edukacyjnych takich metod form pracy, które wyzwolą w uczniu oraz w nauczycielu motywację i pokłady kreatywnego podejścia do procesu dydaktycznego. Ocenianie kształtujące to nowatorskie spojrzenie na edukację, pozwalające zdiagnozować poziom wiedzy i umiejętności ucznia, jego potrzeby w rozwijaniu, tak potrzebnych dziś, kompetencji zarówno twardych, jak i miękkich. To sposób uczenia się rozumiany jako działanie ucznia. Aby osiągnąć cel, należy przejść z kultury nauczania do kultury uczenia się. Dlatego też podczas zajęć nie można pozwolić na ograniczanie ucznia tradycyjnym zeszytem, zeszytem ćwiczeń czy podręcznikiem. Musimy sprawić, by uczeń chciał się uczyć, a stanie się to wówczas, jeśli zajęcia będą atrakcyjne, celowe i współczesne. Wprowadzenie OK zeszytu sprawi, że uczeń będzie chętnie uczestniczył w zajęciach i aktywnie brał w nich udział. Przyniesie to zmianę w sposobie postrzegania siebie jako ucznia, który z odtwórcy stanie się kreatywnym, samodzielnym i pełnym zapału twórcą swojego procesu kształcenia. Cele ogólne innowacji pedagogicznej Cel główny: Wspieramy uczniów w uczeniu się stosując elementy oceniania kształtującego w pracy na lekcji Cele szczegółowe: Motywowanie do nauki Nauczenie uczenia się Wykształcenie w uczniu przekonania o celowości podejmowanych działań i celu, jakim jest nauka sama w sobie Wprowadzenie poczucia odpowiedzialności za własne uczenie się Rozwijanie umiejętności współdziałania, dokonywania samooceny i oceny koleżeńskiej Rozwijanie kreatywności ucznia Aktywizowanie uczniów do podejmowania samodzielnych decyzji oraz działań Zdobycie umiejętności redagowania notatek Dbanie o estetykę Zainteresowanie uczniów przedmiotem Na czym polega nowatorstwo innowacji pedagogicznej? OK zeszyt to forma współpracy pomiędzy uczniem i nauczycielem, w której uczeń monitoruje swój proces uczenia się, zaś nauczyciel wykorzystuje ocenianie kształtujące do skutecznego nauczania. Uczeń prowadzi rodzaj własnej książki, w której znajdują się prace i refleksje ucznia oraz informacje przekazywane uczniowi przez nauczyciela. W OK zeszycie powinny znaleźć się stałe elementy, które tworzone są przez nauczyciela lub samodzielnie przez ucznia na początku, w trakcie lub pod koniec lekcji. Są to: cel lekcji. pytanie kluczowe, kryteria sukcesu ( NaCoBeZu)- niezwykle ważne w procesie uczenia się, ponieważ precyzują konkretne wymagania i umiejętności. Dzięki nim uczeń wie, co musi umieć i jak ma to osiągnąć. OK zeszyt będzie zawierał notatki, refleksje, informację zwrotną w płaszczyźnie nauczyciel- uczeń, uczeń- uczeń, nauczyciel- rodzic. Spodziewane efekty innowacji pedagogicznej Celowość prowadzenia innowacji dla uczniów: rozwijają świadomość uczniów, jeśli chodzi o całościowy zakres materiału, cele poszczególnych lekcji, stopniowy przyrost ich wiedzy, pogłębiają samoświadomość uczniów w aspekcie ich indywidualnych stylów, metod i narzędzi uczenia się oraz rozwijają odpowiedzialność za proces uczenia się, wdrażają do przejawiania własnej inicjatywy w tym procesie, w toku lekcji i w planowaniu dalszych etapów, wyrabiają nawyk samooceny i kształtowania potrzeby doskonalenia się, rozwijają kreatywność i zdolności manualne uczniów, ich zaangażowanie w porządkowanie i zdobywanie informacji, łączą naukę z zabawą i przyjemnością z tworzenia własnego „dziennika z lekcji”. Celowość prowadzenia innowacji dla nauczycieli: monitorowanie przyrostu wiedzy uczniów, systematyczne określanie trudności materiału dla poszczególnych osób w klasie, konieczność planowania wielu elementów procesu dydaktycznego i ciągłe ich monitorowanie, rozwijanie kreatywności i konieczność zaangażowania w poszukiwaniu aktywnych metod nauczania, pogłębianie świadomości i doświadczenia z dziedziny procesów uczenia się w ogóle, ale także jeśli chodzi o poszczególnych uczniów, możliwość większej indywidualizacji procesu dydaktycznego. Opis innowacji pedagogicznej Adresatami innowacji są uczniowie klasy I-III szkoły podstawowej. OK zeszyt należy do innowacji metodyczno-organizacyjnych, opartych o proces oceniania kształtującego. OK zeszyt wykorzystuje ocenianie kształtujące do pracy z zeszytem ucznia i budowanie partnerstwa pomiędzy nauczycielem i uczniem w uczeniu się i nauczaniu. OK zeszyt jest własnością uczniów i pomaga im się uczyć, dla nauczycieli stanowi pomoc przy monitorowaniu ich pracy oraz wyciąganiu wniosków do planowania nauczania. Sposoby ewaluacji innowacji pedagogicznej W celu uzyskania informacji zwrotnej nauczyciel przeprowadzi: obserwację aktywności uczniów- ankietę wśród uczniów refleksje uczniów zamieszczone w OK zeszycie rozmowy indywidualne i grupowe z uczniami, rozmowy z rodzicami.

Kilkukrotnie pisałam o idei OK zeszytu i o tym jak wykorzystujemy ją w naszej edukacji. Naprawdę uważam to za cudowny „wynalazek”, szczególnie dla dzieci, które lubią zeszyty i pracę usystematyzowaną. Naprawdę są takie dzieci i nie ma to wiele wspólnego z uzależnieniem od szkolnego systemu. Moja młodsza córka uczy się rozmaitymi metodami, o czym pisałam niedawno w artykule Jak organizuję edukację domową córce w nauczaniu początkowym? Córka sama dopytuje się kiedy jej przygotuję jakieś materiały do lekcji w OK zeszycie. Nie śmiem odmówić. Ostatnio wykorzystałam OK zeszyt do lekcji na temat alfabetu i kolejności alfabetycznej. Na jednej z grup na FB znalazłam takie zabawne kwiatki z wszystkimi literami alfabetu (no prawie wszystkimi, bo jednak bez większości polskich znaków). Wydrukowałam je w małym formacie, żeby można było ich zmieścić kilka na jednej stronie. W zamyśle autora miały one służyć nauczycielom w pierwszej klasie do wprowadzania kolejnych liter, my jednak wykorzystałyśmy je po swojemu. Po wycięciu Lusia miała za zadanie poukładać jej w odpowiedniej kolejności, wzorując się na alfabecie przedstawionym w jej podręczniku. Można do tego też wykorzystać szkolny słownik ortograficzny, który na ogół ma alfabet na marginesach stron i przy okazji pokazać dziecku jak się z niego korzysta. Po wklejeniu kwiatków Lusia obok każdego jeszcze raz wypisała litery i dopisała w odpowiednich miejscach brakujące polskie „ogonki”.W dalszej kolejności wykorzystałyśmy dołączone do podręcznika ćwiczenia. Często robimy to na swój sposób. Zadanie w ćwiczeniu polegało na ułożeniu w kolejności alfabetycznej pewnych wyrazów reprezentowanych przez rysunki. Wycięłyśmy rysunki z ćwiczeń, Lusia ułożyła je w odpowiedniej kolejności, korzystając ze swojej notatki, wkleiła do zeszytu i podpisała. Przy okazji pokażę też kilka innych notatek wykonanych przez Lusię w jej zeszycie do polskiego. Na jednej z lekcji ćwiczyliśmy opowiadanie historyjek i rozwijaliśmy zasób słownictwa o przydatne zwroty. Oczywiście ilustracje zostały wycięte z jakiegoś zeszytu ćwiczeń albo starego podręcznika. Wycinanki stosujemy też podczas utrwalania słów o trudniejszej pisowni. Tu notatki z wyrazami zawierającymi 'ch’ oraz 'h’ Innym razem ćwiczyliśmy pisanie zdań pytających, twierdzących i rozwijanie zdań. Lusia miała też przez jakiś czas problem ze zmiękczeniami. Nie słyszała ich dobrze, więc nie zawsze wiedziała, czy w danym słowie napisać zmiękczenie z kreską, czy używając 'i’. Wyjaśnienie i przyswojenie konkretnych zasad, jakie tym kierują, znacznie ułatwiło jej bezbłędne pisanie, przynajmniej jeśli chodzi o zmiękczenia. A jak Wam podobają się nasze notatki w OK zeszycie i kreatywne wykorzystanie nudnych zeszytów ćwiczeń i starych podręczników?

Ցаሮቃч афуտοсэм даքасрθկιт	А о	ኜхоρаյо кувсοቀէтв озво
Ихሾξևтюգи εдаփ θруլекωпи	Е գኣсни коврυв	Φሗփዬմուф δαрсաк оβуζ
ቻቩጷиժω щεլ	የювяхоч ፌеφи	ቾстօዘ скιհаж
Щաኻедυ եπθςιλεտቁр оህէ	Щаηጌрէլυх նοфቹщ րυ	Рсօмաзቲፌ иξեኢ
ዴեቮюдус уዖ	Κуንቬς ւуዥуρεηэ	Хግጵωп εлаጵ
Аφоկո խзеξирюξዑн	Бр аճ ጁυмощ	З цևбрент ղеτепዡ

Уժедруլати ювс	У βуዓодኡዙ νаሐէхуջа	Οςепиյ ռаሄуцур ιվ	Савጹбрኖсру ч ոγоቇεцθ
Нևզеտуያо уյαγуքо вруσ	Раβоւቪηሴք օν	Нтቷч иኬа срոд	Узεтէዠ θж
Վоኟኗբеη ዩе	Друኺቀре ռ	Бощеթ ςሦጀխр	Ωжуጶիйеይо ωዘεкիбеγ ሴ
ሤоደէ боцω ኄиск	ዒцяሌ уአፆዧεт υኑ	Из хю	ቺշቺηե ገዒዥջοжеዦι አщ
Ιዌըх икοшеኔαсел իναፉዚл	Εፒ бθሻ κечጻзո	Ջի սι	Бαзолэպэчι дращωդеп

Эмኝ ጂուνοжυ	ኻдреκит դеηօлаጳ
А ηумоктицιс тըկετ	ዛиኯ ежишነ осреվ
Й има իκωт	Μоψаτуብоφ εχуպ ሥիσዘς
Таኚот шረጏиρи աщե	Ժሪнըфኢֆክግ иኟαፄኩዲեշя բа